طرح مساله: آگاهي شهروندان موجب رسيدن ايشان به حقي است که جامعه براي آن ها در نظر مي گيرد. مردم علاوه بر حقوق ذاتي که در تحقيقات بسياري به آن ها اشاره شده است، از حقوق اعتباري نيز برخوردارند؛ در اين تحقيق، به برخي از آن ها که با مسووليت ها و ماموريت هاي مديريت شهري مرتبطند، پرداخته مي شود. با عنايت به اين مهم که در مفهوم شهروندي فعال، شهروند متقاضي مشارکت هدفمند است، چنين ادراک مي شود که براي شهروند بودن در کامل ترين معناي آن، بايد موثر و فعال بود. اين مقاله به بررسي وضعيت شهروندي فعال در جامعه و رابطه آن با شناخت شهروندان از حقوقشان پرداخته و رابطه شهروندي فعال و پاسخ گويي و شفافيت شهرداري را بررسي مي کند.
روش: روش انجام تحقيق پيمايشي بوده و بدين منظور، شهروندان 3 منطقه از شهر تهران به مثابه جامعه آماري درنظر گرفته شده و تعداد 381 نفر از آنان به منزله نمونه انتخاب شدند. براي جمع آوري داده ها از پرسش نامه و براي تحليل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 15 و ليزرل 8.53 بهره گرفته شده و از آزمون هاي ميانگين يک جامعه آماري، تحليل واريانس، مقايسه ميانگين دو جامعه مستقل، آزمون طرح هاي تکراري، همبستگي پيرسون و مدل تحليل مسير استفاده شد.
يافته ها: يافته هاي تحقيق حاکي از آن بود که افزايش آگاهي مردم، موجب مشارکت بيش تر آن ها براي اداي تکاليف در امور شهري و توسعه شهروندي فعال مي شود، و توسعه شهروندي مشارکت جو و فعال، موجب افزايش شفافيت و پاسخ گويي در عملکرد شهرداري (يا حداقل شکل گيري چنين ادراکي در شهروندان) مي شود.
نتايج: نتايج نشان مي دهند که آگاهي از حقوق شهروندي و مراتب شهروندي فعال در ارتباط با حوزه هاي گوناگون شهرداري، با يکديگر تفاوت دارند؛ بنابراين توصيه مي شود که شهرداري ها برنامه هاي اصلاحي خود را با رويکردهاي اقتضايي تنظيم نمايند.