وضعيت امروز جهان، پيامد حوادث گوناگون در گذر تاريخ است؛ در کشاکش اين حوادث و دگرگوني ها، تمدن هايي ظهور کرده رشد يا سقوط مي کنند. بررسي و تحليل عوامل موثر بر بقا يا فروپاشي يک تمدن، مي تواند براي تمدن ها و جوامع در حال رشد، بسيار عبرت آموز باشد. تمدن ايراني يکي از قديمي ترين و تاثير گذارترين تمدن هاي تاريخ بشري است و ايران زمين نيز به مثابه خاستگاه اين تمدن در اعصار گوناگون، حکمراني حکومت ها و سلسله هاي بي شماري را به خود ديده است که برخي از آنها به هنگام برخورداري از فر و شکوه و سطح بالايي از اقتدار سياسي و اقتصادي، گاهي به دلايل ناشناخته اي افول کرده و در نهايت منقرض شده اند؛ حکومت هاي مقتدري همچون هخامنشي، اشکاني، ساساني، و صفوي! در اين ميان امپراتوري هخامنشي يکي از تاثير گذارترين حکومت هاي حيات بشري بوده است که به رغم برخورداري از سابقه اي 230 ساله به دست سرداري جوان و کم تجربه منقرض شد. تاسيس اين امپراتوري که اقوام، زبان ها و فرهنگ هاي گوناگون و متنوعي را در بر مي گرفت، ابتکاري بزرگ در تاريخ جهان بود؛ دولتي واحد و متمرکز که تا سال ها بعد، فقط امپراطوري روم توانست با آن برابري کند! سوال اصلي پژوهش اين است که امپراطوري و تمدني با اين حد از قدرت، عظمت و گستردگي قلمرو، چگونه به مرور زمان از درون فرو پاشيد. به نظر مي رسد که دلايل بسياري در انقراض و فروپاشي تمدن ها دخيل اند يا موجب بقا و استمرار حيات آنها مي شوند. در اين پژوهش چنين فرض شده است که ضعف در تحقق عدالت، پاسخگويي، آزادي و هويت ملي و عواملي چون استبداد، خود شيفتگي و تبعيض، موجب تسريع فروپاشي اين تمدن شده اند. بررسي سوابق تاريخي نيز مويد اين پيش فرض است که بي عدالتي از جمله مهم ترين عوامل فرو پاشي دروني و تدريجي و کاهش سطح هوشمندي اين حکومت ها بوده است.